Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.), jawor, klon jaworowy

Rodzina: mydleńcowate

Opis ogólny

Jawor jest największym polskim klonem i równocześnie jednym z największych przedstawicieli całego rodzaju. Jest to wysokie i okazałe drzewo liściaste o prostym, grubym pniu i szerokiej, wysoko osadzonej koronie. Dorasta do wysokości 40 m i średnicy pnia 1-1,5 m. Kora u młodych drzew jest srebrzystoszara i gładka, miejscami pokryta czarnym nalotem, przypominającym sadzę. U dorosłych drzew jest jasnoszara, łuszcząca się cienkimi płatami, podobnie jak u platana.

Zasięg naturalny

W stanie dzikim drzewo to występuje w środkowej i południowej części Europy aż po Kaukaz i w Azji Mniejszej. W Polsce jest drzewem pospolitym. Rośnie na terenie całego kraju z wyjątkiem części północno-wschodniej. Preferuje gleby żyzne, ciężkie i dość wilgotne. Lubi stanowiska słoneczne.

Liście

Blaszka liściowa jest okrągława, dłoniasto klapowana, długości 10-20 cm i mniej więcej takiej samej szerokości, ciemnozielona. Wczesną jesienią przebarwia się na jasnożółty lub pomarańczowy kolor.

Kwiaty

Kwiaty jawora są zasadniczo obupłciowe,  żołtawozielone, kwitną w maju.

Zapylanie 

Klon jawor jest  rośliną owadopylną.

Owoce

Owoce klonu jawora to podwójne skrzydlaki z kulistymi orzeszkami i skrzydełkami długości 3-5 cm. Dojrzewają we wrześniu i październiku.

Cechy użytkowe/zastosowanie

Drewno jaworowe jest jasne, żółtawobiałe do niemal białego,  twarde, a jednocześnie bardzo elastyczne, łatwe w obróbce. Drewno jawora jest używane m.in. do produkcji mebli, oklein, wyrobów galanteryjnych i instrumentów muzycznych.

Jawor jest drzewem bardzo cennym dla pszczół. Kwitnie wiosną bardzo długo i dostarcza obfitego wziątku nektarowego i pyłkowego.

Ciekawostka

Ze względu na swe właściwości rezonansowe drewno jaworowe było i nadal jest wykorzystywane do wytwarzania instrumentów muzycznych, zwłaszcza skrzypiec.

Na terenie parku przy Centrum Onkologii w Warszawie,  rośnie klon jawor „Maria” zasadzony przez Marię Skłodowską-Curie w 1932 roku. Była to ostatnia wizyta noblistki w Polsce. Wymiary drzewa to 19 m wysokości i 232 cm obwodu.

Do góry